Artykuł „SMED: STEP BY STEP SKRACANIE CZASÓW PRZEZBROJEŃ MASZYN I URZĄDZEŃ.” autorstwa Przemysława Rychlewskiego ukazał się w jednym z zeszłorocznych numerów PRODUCTION MANAGERA.
W poprzednim numerze Production Managera przybliżyłem Państwu ścieżkę implementacji systemu 5S – jednego z najczęściej wdrażanych narzędzi Lean Manufacturing.
Wdrożenie 5S jest fundamentem do wdrożenia takich narzędzi jak TMP, SMED czy KANBAN.
Dzisiejszy artykuł w całości poświęcę właśnie wdrożeniu SMED – ukochanemu dziecku Shigeo Shingo, który poświęcił 19 lat swojego życia na dopracowanie tej metody do perfekcji.
Czym jest SMED? Definicji jest wiele: Jak podaje Lean Lexicon: SMED – Single Minute Exchange of Die – proces przezbrojenia maszyny w czasie tak krótkim jak to możliwe. Celem SMED jest redukcja czasów przezbrojenia do pojedynczych minut docelowo poniżej 10 minut. Twórcy systemu SMED zależało na takim uproszczeniu i podziale operacji przezbrojenia, aby cały proces przebiegał przy użyciu jak najmniejszej liczby narzędzi.
Czym jest zatem czas przezbrojenia. Jedna z definicji opisuje czas przezbrojenia jako czas od zakończenia produkcji ostatniego dobrego wyrobu z obecnie realizowanego zlecenia do uzyskania pierwszej dobrej sztuki z nowo rozpoczętego zlecenia.
Tak więc czas przezbrojenia ta nie tylko czas potrzebny na demontaż i montaż formy czy wykrojnika. To również czas dostarczenia narzędzi, surowców i komponentów niezbędnych do realizacji nowego zlecenia. To czas na rozruch, regulacje, próbne serie, pomiary i korekty doprowadzające nas do uzyskanie pierwszej dobrej sztuki w nowym zleceniu.
Przykład z życia: Jeden z naszych klientów producent elementów z tworzyw sztucznych dla AGD posiada 15 wtryskarek i około 500 form. Przed wdrożeniem SMED poświęcał 1752 godziny, czyli 73 doby na wykonanie 1200-stu przezbrojeń w ciągu roku. To ponad 2 miesiące w roku wkładania i wyjmowania form z maszyn!
Koszmar dla ustawiaczy, narzędziowni i wszystkich innych związanych z przezbrajaniem. Na dodatek długie czasy przezbrojeń są bardzo kosztowne, ponieważ pracownicy i sprzęt nie są dostępni w każdej chwili, aby podjąć produkcję danego wyrobu.
Wcześniej w firmie próbowano ograniczyć liczbę przezbrojeń poprzez produkcję dużych zleceń. Unikając przestoju związanego z przezbrajaniem, firma ponosiła ogromne koszty związane z nadmiarem zapasów i wyrobów gotowych – magazyny pękały w szwach.
Dopiero zastosowanie SMED – szybkie przezbrojenia, zredukowało całkowity czas przezbrojeń i pozwoliło na utrzymywanie niskich stanów magazynowych oraz usprawnienie produktywności. Redukowanie czasów przezbrojeń zwiększa elastyczność produkcji – produkcja jest w stanie spełnić oczekiwania klienta.
Wróćmy jednak do czasu przezbrojenia. Wszystkie elementy składowe czasu przezbrojenia Shigeo Shingo podzielił na dwa typy operacji:
Operacje wewnętrzne i operacje zewnętrzne. Operacje wewnętrzne są możliwe do wykonania tylko przy wyłączonej maszynie. Operacje zewnętrzne są możliwe do wykonania podczas pracy maszyny. Od razu nasuwa się myśl, że im więcej będzie operacji zewnętrznych tym krótszy czas przezbrojenia. I rzeczywiście w tą stronę należy kierować nasze działania.
Twórca SMED w książce „A Revolution in Manufacturing: The SMED System” podzielił cały proces na 4 etapy:
1.Obserwacja i analiza obecnego przebiegu przezbrojenia
2.Rozgraniczenie operacji wewnętrznych i zewnętrznych
3.Transformacja operacji wewnętrznych na zewnętrzne
4.Usprawnianie wszystkich aspektów przezbrojenia.
Z mojego doświadczenia mogę powiedzieć, że potrzebnych jest jeszcze klika etapów przygotowawczych.
Absolutne MUST HAVE: Podstawowym składnikiem SMED jest zorganizowane stanowisko pracy pozwalające pracownikowi na szybki dostęp do narzędzi i części potrzebnych w przezbrojeniu. Przed rozpoczęciem SMED, należy najpierw wdrożyć system 5S.
Następnie powołaj zespół wdrożeniowy, osoby, które będą odpowiedzialne za wdrożenie, utrzymanie i rozwój systemu SMED.
Przed wdrożeniem SMED niezbędne są szkolenia dla kadry kierowniczej jak i operatorów. Szczególnie ważne jest zrozumienie po co to robimy i co dzięki SMED możemy uzyskać. SMED pozwala na płynniejsze przechodzenie między asortymentami, podnosi poziom bezpieczeństwa, redukuje liczbę narzędzi potrzebnych do wykonania przezbrojenia, czyni pracę lżejszą i łatwiejszą. Pracownicy natomiast doskonale znają swoje zadania w procesie przezbrojenia.
Na szkoleniu należy również przygotować lub skorzystać z gotowych wzorów formularzy wykorzystywanych podczas wdrażania SMED.
Do najważniejszych należą:
1.Arkusz analizy czasu przezbrojenia
2.Layout obszaru lub otoczenia maszyny
3.Karty kontrolne
4.Arkusze pracy standaryzowanej procesu przezbrojenia
Następnie proponuję wybrać obszar pilotażowy lub maszynę, od której rozpoczniemy wdrożenie SMED. Już podczas szkoleń można ćwiczyć na niej etapy analizy SMED.
Jakimi przesłankami kierować się przy doborze maszyny wzorcowej? Może to być np. długi czas przezbrajania, duża ilość przezbrojeń, wysoki koszt roboczogodziny maszyny.
Co do wyboru obszaru może to być wąskie gardło w procesie produkcji spowodowane niską wydajnością, z drugiej strony patrząc zakup nowych maszyn dla danego obszaru to doskonała okazja na wdrożenie SMED.
Tak przygotowani możemy rozpocząć etap 0:
Obserwacja i analiza obecnego przebiegu przezbrojenia. Kroki analizy:
1.Zapis video procesu przezbrojenia w formie w jakiej obecnie funkcjonuje. Idealnie jest wykonać kilka nagrań: przezbrojenia wykonywane przez równych operatorów o różnej porze (1,2,3 zmiana)
2.Wspólnie z zespołem wdrożeniowym i operatorami realizującymi przezbrojenie w arkuszu analizy czasu przezbrojenia spisujemy wszystkie czynności i operacje przezbrojenia oraz czasy ich trwania.
3.Dokonujemy wstępnego rozdzielenia operacji na zewnętrzne i wewnętrzne
4.Wykorzystując layout obszaru (otoczenia maszyny) wykonujemy diagram spaghetti obrazujący dystans jaki pokonuje operator podczas przezbrojenia.
Rozpoczynamy etap 1:
Rozgraniczenie operacji wewnętrznych i zewnętrznych
1.Głównym zadaniem jakie stoi przed zespołem wdrożeniowym jest rozgraniczenie pomiędzy przezbrojeniem wewnętrznym i zewnętrznym i eliminacja wszelkich elementów wydłużających proces przezbrojenia.
2.Należy spojrzeć na proces przezbrojenia pod kątem niepotrzebnych ruchów, transportu, sprawdzanie sprawności, oczekiwania na narzędzia czy instrukcje, poszukiwanie nakrętek, zacisków, węży, złączek itd. Wyeliminowanie tego rodzaju strat z procesu przezbrojenia pozwala skrócić jego czas nawet o 50%
3.W sprawnym rozgraniczeniu operacji pomocne są listy kontrolne, kontrola sprawności narzędzi oraz usprawnienie transportu części i narzędzi.
Listy kontrolne zawierają wszystkie elementy konieczne do prawidłowej realizacji procesu przezbrojenia (lista pracowników wykonujących działania, parametry warunków operacyjnych, spis procedur i instrukcji)
Kontrola sprawności zawiera spis części i narzędzi potrzebnych do wykonania przezbrojenia. Zadaniem jest sprawdzenie czy wszystkie te elementy są sprawne i nadają się do przeprowadzenia procesu przezbrojenia. Co ważne kontrola ta jest wykonywana z wyprzedzeniem – przed rozpoczęciem procesu przezbrojenia. Mam wtedy czas na usunięcie ewentualnych usterek.
W ramach usprawniania operacji zewnętrznych kładziemy duży nacisk na usprawnienie transportu części i narzędzi. Muszą się one znaleźć przy maszynie zanim rozpocznie się proces przezbrojenia. Natomiast zdemontowane z maszyny części i narzędzia zwracamy do magazynu dopiero po zakończeniu procesu przezbrojenia.
CDN…